top of page
W poszukiwaniu zaginionej, tysiÄ…cletniej twierdzy SÅ‚owian w Maroku
​
1-31.10.2016

Patronat honorowy

Jego Magnifcencji Rektora Uniwersytetu Szczecińskiego

prof. dra hab. Edwarda WÅ‚odarczyka

Patronat medialny

  • Facebook - White Circle
SERVICES

SÅ‚owianie w Maroku

Przed tysiÄ…cem lat istniaÅ‚o w póÅ‚nocnej Afryce, na obszarze dzisiejszego Maroka, królestwo Nekor. Ta niewielka kraina odegraÅ‚a znaczÄ…cÄ… rolÄ™ w historii Maghrebu jako jedno z pierwszych paÅ„stw muzuÅ‚maÅ„skich na tym obszarze. Dynastia panujÄ…ca, BanÅ« Salih, aby utrzymać w ryzach poddanych, miejscowych Berberów, posÅ‚ugiwaÅ‚a siÄ™ czÄ™sto obcymi jako siÅ‚Ä… militarnÄ….
W tym samym czasie w Europie kwitÅ‚ wielki handel niewolnikami. SÅ‚owiaÅ„scy nieszczęśnicy byli „towarem” szczególnie cenionym, do tego stopnia, że w wielu jÄ™zykach europejskich sÅ‚owo „SÅ‚owianin” staÅ‚o siÄ™ synonimem niewolnika. W krajach arabskich stali siÄ™ niemal powszechnym widokiem. Nazywano ich tam
Saqaliba. Zajmowali różne pozycje spoÅ‚eczne, od gwardzistów po wysokie stanowiska na dworach wÅ‚adców. Droga tych jeÅ„ców czÄ™sto zaczynaÅ‚a siÄ™ nad BaÅ‚tykiem, w ówczesnych wielkich oÅ›rodkach handlowych, takich jak Wolin czy Szczecin.
W koÅ„cu IX i na poczÄ…tku X wieku na dworze suÅ‚tana Nekor znajdowaÅ‚a siÄ™ jego gwardia przyboczna zÅ‚ożona ze sÅ‚owiaÅ„skich wojowników. Pisze o tym arabski historyk
Al-Bakri w XI wieku w „KsiÄ™dze dróg i królestw”, tej samej, w której znajdujÄ… siÄ™ pierwsze wzmianki o kraju Mieszka. Gwardia ta stanowiÅ‚a podporÄ™ miejscowej dynastii i cieszyÅ‚a siÄ™ dużymi wzglÄ™dami. W pewnym momencie gwardziÅ›ci zażądali formalnego wyzwolenia ze stanu niewolniczego, co spotkaÅ‚o siÄ™ z odmowÄ… wÅ‚adcy. PodnieÅ›li wiÄ™c bunt i przy wielkim wysiÅ‚ku zostali wyparci ze stolicy. Wycofali siÄ™ wiÄ™c w góry Rif, otaczajÄ…ce miasto i zaÅ‚ożyli warownÄ… osadÄ™, którÄ… nazwano Qarjat as-Saqaliba, czyli „WieÅ› SÅ‚owian”. Jak dotÄ…d nie wiadomo, co siÄ™ z nimi staÅ‚o, ani gdzie twierdza ta może siÄ™ znajdować. Stolica ówczesnego emiratu to dziÅ› niewielka marokaÅ„ska wieÅ› – Mnoud Nekkour nad rzekÄ… Oued Nekor. Miejsce to stanowi punkt wyjÅ›cia do lokalizacji Qarjat as-Saqaliba.

 

Jak znaleźć twierdzę?

Pierwszym etapem naszych badaÅ„ jest wyprawa rekonesansowa, podczas której pozyskamy kontakty naukowe na miejscu,  zapoznanamy siÄ™ z zabytkami z interesujÄ…cego nas okresu, zgromadzonymi w placówkach marokaÅ„skich oraz przede wszystkim rozpoznanamy możliwoÅ›ci badaÅ„ archeologicznych i etnologicznych na obszarze poszukiwaÅ„, a wiÄ™c w masywie gór Rif, w rejonie Al-Hoceima.

W celu znalezienia pozostaÅ‚oÅ›ci niewielkiej twierdzy w masywie Rifu, a pamiÄ™tać trzeba, że obronne zaÅ‚ożenia różnej wielkoÅ›ci nie sÄ… tam rzadkoÅ›ciÄ…, kluczowe sÄ… dwie dyscypliny nauki: archeologia i etnologia. RolÄ… etnologów jest pozyskanie podczas badaÅ„ wÅ›ród miejscowej ludnoÅ›ci wszelkich informacji dotyczÄ…cych nazw miejscowych, które mogÅ‚y przechować w sobie Å›lad sÅ‚owiaÅ„skiej obecnoÅ›ci. Badania w Afryce, ale również na Pomorzu w Polsce wykazaÅ‚y, że w nazwach tych kryje siÄ™ duży potencjaÅ‚ i czÄ™sto znajdujÄ… siÄ™ w nich informacje dotyczÄ…ce bardzo odlegÅ‚ych dziejów. RównoczeÅ›nie archeolodzy podejmÄ… próbÄ™ wytypowania potencjalnych obszarów, gdzie twierdza ta może siÄ™ znajdować. MuszÄ… to być stanowiska obronne, znajdujÄ…ce siÄ™ w pobliżu stolicy Nekor, gdzie obecne bÄ™dÄ… pozostaÅ‚oÅ›ci fortyfikacji oraz przedmioty (np. fragmenty naczyÅ„ itp.) pochodzÄ…ce z IX i poczÄ…tku X wieku. Porównanie obu metod powinno wskazać potencjalne miejsca przeznaczone do szerokich, pogÅ‚Ä™bionych badaÅ„ etnoarcheologicznych, które pozwolÄ… wykazać, Å¼e dane miejsce to Qarjat as-Saqaliba.
Otrzymamy wsparcie technologiczne od firmy Pixel Legend, która rozwija metody trójwymiarowego skanowania, prezentacji wyników badaÅ„ poprzez aplikacje odtwarzajÄ…ce wyglÄ…d osadnictwa na danym terenie, jak również sposoby dokumentacji i przekazywania wyników w czasie rzeczywistym z Maroka do Polski (tzw. platforma wirtualna). 

Our work
ABOUT US

O nas

Opiekun naukowy przedsiÄ™wziÄ™cia. BÄ™dzie koordynowaÅ‚ rekonesans z Polski.

prof. dr hab. Ryszard Vorbrich

Etnolog, etnograf i antropolog. Specjalizuje siÄ™ w badaniu kultur Afryki, z naciskiem na zmiany kulturowe i spoÅ‚eczne zachodzÄ…ce na tym kontynencie. Interesuje siÄ™ także spoÅ‚ecznoÅ›ciami refugialnymi i marginalnymi. InnÄ… jego specjalnoÅ›ciÄ… jest kwestia islamu w Europie, a zwÅ‚aszcza kwestia rosnÄ…cej iloÅ›ci muzuÅ‚maÅ„skich imigrantów w krajach Europy Zachodniej. Prof. Vorbrich zajmuje siÄ™ również antropologiÄ… wizualnÄ…. Uhonorowany NagrodÄ… Ministra Edukacji Narodowej (1990). Kierownik ZakÅ‚adu Studiów Pozaeuropejskich w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Wybrane publikacje: Daba. Górale póÅ‚nocnego Kamerunu (Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1989), Górale Atlasu MarokaÅ„skiego (Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 1995), PlemiÄ™, paÅ„stwo, demokracja. Uwarunkowania kultury politycznej w krajach pozaeuropejskich (Biblioteka Telgte, 2007), Etnologiczne i antropologiczne obrazy Å›wiata – konteksty i interpretacje. Prace ofiarowane Profesorowi Zygmuntowi KÅ‚odnickiemu w 70. rocznicÄ™ urodzin (praca zbiorowa, Wyd. Uniwersytetu ÅšlÄ…skiego, 2011).

dr Wojciech Filipowiak

UkoÅ„czyÅ‚ historiÄ™ (specjalność: archeologia pomorska) oraz archeologiÄ™ na Uniwersytecie SzczeciÅ„skim. Pracownik OÅ›rodka Archeologii Åšredniowiecza Krajów NadbaÅ‚tyckich IAE PAN, Pracownia Archeologiczna w Wolinie. Interesuje siÄ™ wczesnym Å›redniowieczem nadbaÅ‚tyckim, w szczególnoÅ›ci handlem, niewolnictwem, powstaniem miast, szkutnictwem sÅ‚owiaÅ„skim u ujÅ›cia Odry. Uczestnik wielu badaÅ„ wykopaliskowych na obszarze Pomorza. Jest jednym z wykonawców  w projekcie „UjÅ›cie Odry we wczesnym Å›redniowieczu. Wolin i Lubin – edycja archeologiczna”, realizowanym w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.

dr Piotr Maliński

StudiowaÅ‚ etnologiÄ™ oraz archeologiÄ™ antycznÄ… i orientalnÄ… na Wydziale Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W krÄ…g jego zainteresowaÅ„ naukowych wchodzÄ…: spoÅ‚eczno–kulturowa rola dziedzictwa archeologicznego, studia nad krajobrazem i dziedzictwem kulturowym rzek oraz dolin rzecznych, a także koncepcje przeszÅ‚oÅ›ci w tradycji ustnej plemion afro–arabskich.
W latach 1999–2013 prowadziÅ‚ badania etnologiczne w Afryce (Maroko, Mauretania, Senegal, Mali, Egipt i Sudan) i Azji (Syberia, Mongolia). ByÅ‚ kierownikiem kilku ekspedycji naukowych, wykonawcÄ… interdyscyplinarnych projektów badawczych i edukacyjno–rozwojowych, uczestniczyÅ‚ w miÄ™dzynarodowych programach badaÅ„ ratowniczych. W latach 2013–2015 pracowaÅ‚ na stanowisku adiunkta w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej US, a w latach 2015-2016 w Katedrze BadaÅ„ nad Konfliktami i Pokojem US. Od 2016 roku adiunkt w Instytucie Politologii i Europeistyki US. Opiekun naukowy organizacji studenckiej PÅ‚ywajÄ…ca Stacja Badawcza US oraz KoÅ‚a Naukowego Kontakt. PrzewodniczÄ…cy Rady Muzeum PamiÄ…tek 1. Armii WP oraz Dziejów Ziemi Mieszkowickiej. Autor i wspóÅ‚autor ponad trzydziestu publikacji naukowych.

mgr Karolina Kokora

UkoÅ„czyÅ‚a historiÄ™ oraz archeologiÄ™ na Uniwersytecie SzczeciÅ„skim. Pracownik OÅ›rodka Archeologii Åšredniowiecza Krajów NadbaÅ‚tyckich IAE PAN, Pracownia Archeologiczna w Wolinie. Interesuje siÄ™ wczesnym Å›redniowieczem, rozwojem rzemiosÅ‚a w miastach nadbaÅ‚tyckich, handlem dalekosiężnym, szklarstwem. Pod kierunkiem prof. dr hab. Marii Dekówny przygotowuje pracÄ™ doktorskÄ… pt. „Szklarstwo wczesnoÅ›redniowiecznego Wolina”. Bada szkÅ‚o zabytkowe z wykorzystaniem technik fizyko-chemicznych. Uczestnik wielu badaÅ„ wykopaliskowych na obszarze Pomorza. Jest jednym z wykonawców w projekcie „UjÅ›cie Odry we wczesnym Å›redniowieczu. Wolin i Lubin – edycja archeologiczna”, realizowanym w ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki.

mgr Katarzyna Meissner

Doktorantka w Instytucie Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Pod kierunkiem prof. dra hab. Ryszarda Vorbricha przygotowuje pracÄ™ doktorskÄ… pt. "Lokalni poÅ›rednicy rozwoju. Formy i praktyki mediacji we wspóÅ‚pracy rozwojowej wÅ›ród Kurumbów z Burkina Faso". Do jej zainteresowaÅ„ badawczych należy m.in. krytyczna antropologia rozwoju, zwÅ‚aszcza teoretyczne i praktyczne problemy rozwoju oraz generowane przez nie zmiany kulturowe i spoÅ‚eczne. Uczestniczka wielu wypraw do Afryki (Burkina Faso, Egipt, Mali, Maroko, Sudan). Kierownik projektu badawczego „Wiejskie spoÅ‚ecznoÅ›ci Afryki w poszukiwaniu projektów rozwojowych. Antropologiczne studium przypadku lokalnych poÅ›redników rozwoju w Mali i Burkina Faso” finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Wyróżniona I nagrodÄ… w konkursie im. Stefana Szolca-RogoziÅ„skiego na realizacjÄ™ najlepszego studenckiego projektu badawczego o tematyce pozaeuropejskiej (edycja 2009).

PIXEL LEGEND

SzczeciÅ„ska firma dziaÅ‚ajÄ…ca od 6 lat na rynku usÅ‚ug IT reklamowych. PoczÄ…tkowo jako studio graficzne i deweloperskie pracowaÅ‚a dla firm z Wielkiej Brytanii, obecnie dziaÅ‚a też na rynku polskim. Oprócz tworzenia stron i sklepów internetowych, zajmuje siÄ™ też produkcjÄ… aplikacji mobilnych i gier. Korzysta m.in. z technologii 3D, które wykorzystaÅ‚a m.in.  w swoim najnowszym projekcie pt. PastGuide. Jedyny z Polski laureat SME Instrument - wsparcia Unii Europejskiej dla innowacyjnych firm. ZwyciÄ™zca polskiej edycji Galileo Masters organizowanej przez EuropejskÄ… AgencjÄ™ KosmicznÄ…. Zapewnia wyprawie wsparcie technologiczne.

trasa

Szczecin

TRASA

Aix-en-Provance (Francja)

Wizyta w Institut de Recherches et d’Études sur le Monde Arabe et Musulman

Sewilla

(Hiszpania)

Konsultacje naukowe z prof. Ahmedem Tahiri, historykiem marokańskim, profesorem uniwerstytetu Hassana II w Tetouan, przewodniczącym hiszpańsko-marokańskiej fundacji al-Idrisi, badaczem emiratu Nekor

Mnoud Nekkour (Góry Rif, Maroko)

Objazd i piesze wyprawy w góry otaczajÄ…ce Mnoud Nekkour w celu rozpoznana terenu, potencjalnych miejsc poszukiwaÅ„ „Twierdzy SÅ‚owian"

 

Tetuan, Rabat, Fez (Maroko)

Zapoznanie siÄ™ ze zbiorami muzealnymi w celu porównania z zabytkami z rejonu Nekkour. Odwiedziny Musée archéologique de Tétouan, Musée ethnographique de Tétouan, Musée archéologique de Rabat, Institut National des Sciences de l'Archéologie et du Patrimoine, Musée ethnographique du Batha.

CONTACT

Wesprzyj nas!

Na badania naukowe istniejÄ… granty i inne formy wsparcia publicznego i prywatnego. Aby móc jednak siÄ™ o nie starać, musimy przeprowadzić rozpoznanie na miejscu oraz znaleźć marokaÅ„skiego partnera badaÅ„. Dlatego czworo z nas rusza w październiku na wyprawÄ™ rekonesansowÄ…. Finansujemy jÄ… gÅ‚ównie

z własnej kieszeni i jedziemy naszą starą

SkodÄ… fabiÄ…. Szukamy wsparcia                  

finansowego lub samochodowego

(najlepiej Volkswagen transporter ;).

Zarówno przygotowania do wyprawy

jak i jej wyniki bÄ™dziemy ogÅ‚aszać

w mediach, facebooku,

czasopismach naukowych.

To świetna okazja do reklamy!

KONTAKT

Twoje informacje zostały pomyślnie przesłane!

Mail: marokosaqaliba@gmail.com

tel.: 513 014 879

bottom of page